ارائه گزارش وزیر امور خارجه درباره ی اجرای برجام
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از ارائه گزارش وزیر امور خارجه در مورد «روند اجرای برجام» به این کمیسیون تا پایان دهه سوم فروردین خبر داده بود.
همزمان عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس نیز گفت ۱۲ اردیبهشت گزارش سه ماهه اجرای برجام در کمیسیون امنیت قرائت می‌شود. 21 مهرماه، نمایندگان مجلس با ۱۶۱ رأی موافق و ۵۹ رأی مخالف، جزئیات طرح اقدام متناسب دولت در اجرای برجام را تصویب کردند. طبق تبصره 1 ماده واحده قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام»، وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر «سه ماه یک بار» به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد. در عین حال نایب رئیس كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «ایرنا» انتشار گزارش عملكرد سه ماهه برجام را «خلاف قانون و غیراخلاقی» خواند و گفت برخورد لازم در این راستا انجام می‌شود.به گزارش «ایسنا» حسن قشقاوی معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه و نماینده ادوار مجلس با اشاره به اهمیت پرونده برجام در سیاست‌های کلان دولت گفت: «نمایندگان نگرانی‌های بحقی در مورد تفاهم برجام داشتند و وزارت امور خارجه ابهامات و ایرادات نمایندگان را پاسخ داده است.»او ادامه داد: «دستگاه دیپلماسی به دور از دیدگاه‌های متفاوت به شکلی منظم، دقیق و زمان‌بندی شده با مجلس شورای اسلامی در مورد توافق برجام تعامل داشته است.» قشقاوی ضمن تاکید بر اینکه وزارت خارجه تا کنون قصوری در مورد زمان‌بندی مدنظر مجلس شورای اسلامی نداشته است، گفت: «بر اساس قانون برجام، وزارت خارجه موظف است هر 3 ماه به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش دهد و در 6 ماه نیز کمیسیون گزارش خود را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.»او افزود: «براساس برنامه از پیش تعیین شده 26 فروردین آقای ظریف، وزیر امور خارجه گزارش نظارتی سه ماه نخست اجرای برجام را به مجلس ارسال کرده است.» قشقاوی گفت: «طبق زمان‌بندی و دعوت‌های صورت گرفته، وزارت خارجه آماده پاسخگویی به مجلس شورای اسلامی است تا قانون برجام به دقیق‌ترین شکل ممکن اجرا شود.» این نماینده ادوار مجلس در رابطه با انتشار خبری مبنی بر حضور عراقچی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس جهت ارائه گزارش گفت: «همانگونه که سخنگوی وزارت امورخارجه بیان کرد ما دعوتنامه‌ای از مجلس دریافت نکرده بودیم.» او افزود: «این موضوع را اعضای کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس نیز می‌توانند تصدیق کنند که دعوتنامه‌ای برای وزارت خارجه ارسال نشده بود.» او در رابطه با مکانیسم نظارت بر نحوه اجرای برجام گفت: «کمیته نظارت بر توافق برجام زیر نظر شورای امنیت ملی تشکیل و فعالیت می‌کند و برهمین اساس جلسات متعدد و منظمی تاکنون تشکیل شده است.» قشقاوی در تشریح روند قانونی نظارت گفت: «اگر بخواهیم چارچوب قانونی آن را در نظر بگیریم همان مکانیسمی که در مصوبه قانونی وجود دارد مبنای عمل است، تنها مواضع سخنگوی کمیته پیگیری برجام قابل اعتنا است.» او گفت: «وزارت خارجه در رابطه با ارائه گزارش هرگز مشکلی با کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نداشته و ندارد.»
قرائت گزارش سه ماهه در 12 اردیبهشت
همزمان عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس گفت: ۱۲ اردیبهشت گزارش سه ماهه اجرای برجام در کمیسیون امنیت قرائت می‌شود. سیدحسین نقوی‌حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، از ارائه گزارش سه ماهه اجرای برجام از سوی وزارت خارجه به کمیسیون مربوطه‌اش خبر داد و گفت: این گزارش امروز (دیروز) صبح به کمیسیون ارائه شد. او درباره حضور مسوولان وزارت خارجه در کمیسیون امنیت مجلس برای پاسخگویی به سوالات احتمالی نمایندگان، تاکید کرد: «متن گزارش ارائه شده از سوی دستگاه دیپلماسی در اولین جلسه کمیسیون که یکشنبه 12 اردیبهشت است، قرائت می‌شود.» عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با تاکید بر اینکه مسوولان وزارت خارجه الزامی برای حضور در کمیسیون برای بررسی گزارش ارائه شده ندارند، ادامه داد: از مسوولان وزارت خارجه نیز دعوت می‌شود تا در 12 اردیبهشت با حضور در کمیسیون به سوالات احتمالی نمایندگان پاسخ دهند.
گزارش وزارت‌خارجه درباره برجام
به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت امور خارجه اولین گزارش سه ماهه اجرای برجام (26 دی‌ماه 1394 تا 26 فروردین‌ماه 1395) را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. در بخشی از این گزارش درباره غنی‌سازی اورانیوم آمده‌است: «میزان ماشین‌های سانتریفیوژ فعال در نطنز بر طبق برجام به 5060 ماشین کاهش یافته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسما تایید کرده است که غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران در تاسیسات نطنز با تعداد 5060 سانتریفیوژ در 30 آبشار همچنان ادامه داشته و حتی برای یک روز متوقف نشده است. سانتریفیوژهای مازاد برای استفاده در زمان مقتضی جمع‌آوری و انبار شده‌اند.»وزارت خارجه درباره میزان ذخایر اورانیوم نیز گزارش داده است: «ذخایر اورانیوم کشور طبق برجام تا میزان 300 کیلوگرم کاهش یافته و مورد تایید آژانس قرار گرفته‌اند. مازاد ذخایر به روسیه فروخته شده و در مقابل آن نزدیک به 200 تن کیک زرد از روسیه و قزاقستان خریداری و به ایران حمل شده است.»در بخش دیگری از این گزارش درباره تاسیسات فردو آمده است: «براساس برجام تعداد ماشین‌ها در فردو به 1044 ماشین کاهش یافته است. گزارش آژانس تایید می‌کند که هم‌اکنون تعداد 1044 سانتریفیوژ در 6 آبشار در یک بال از کارخانه غنی‌سازی فردو در حال چرخش می‌باشد.»وزارت خارجه درباره رآکتور آب سنگین اراک همچنین گزارش داده‌است که «پس از خروج کلاندریا (مخزن) از رآکتور، تاکنون چندین دور مذاکرات فنی و تخصصی با طرف‌های خارجی صورت پذیرفته که با روند خوبی در حال پیشرفت است. البته طراحی رآکتور توسط دانشمندان هسته‌ای کشورمان انجام شده است و قرارداد اصلی هم با یک شرکت ایرانی منعقد شده است؛ بنابراین با توجه به توانایی‌های سازمان انرژی اتمی کشورمان اطمینان کامل وجود دارد که پروژه مدرن‌سازی رآکتور اراک، با همکاری یا بدون همکاری 1+5 به سرانجام خواهد رسید. رآکتور جدید و مدرن‌سازی شده ضمن حفظ ماهیت آب‌سنگین، قابلیت‌ها و کارآمدی‌های بیشتری نسبت به رآکتور گذشته دارد.»در بخش دیگری از گزارش وزارت خارجه به مجلس آمده‌است:«متعاقب تلاش و همکاری نزدیک وزارت امور خارجه، وزارت اطلاعات و وزارت دفاع در اجرای موفق نقشه راه مورد توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص پرونده ابعاد احتمالی نظامی، شورای حکام آژانس در بند 9 آخرین قطعنامه خود به تاریخ 15 دسامبر 2015 به صراحت برطرف شدن ملاحظات شورای حکام در این خصوص را اذعان و پرونده را مختومه اعلام کرد.»وزارت خارجه درباره لغو تحریم‌ها هم این طور گزارش داده‌است که «رفع تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای دو بعد دارد. اول برچیده شدن و از بین رفتن زیرساخت تمامی این تحریم‌ها و دوم رفع تحریم‌ها در صحنه عمل.»وزارت خارجه در ادامه توضیح داده‌است:«برچیده شدن و از بین رفتن زیرساخت تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای که بعضا از آن با تعبیر «لغو تحریم‌ها روی کاغذ» یاد می‌شود، به لحاظ حقوقی و سیاسی اهمیت خاصی دارد چراکه تمامی قطعنامه‌ها، قوانین و مقرراتی که تحریم‌ها به واسطه آنها وضع شده‌اند را از بین می‌برد.در بخش دیگری از گزارش وزارت خارجه آمریکا آمده‌است:«توقف اجرای تحریم‌های مرتبط هسته‌ای کنگره، خروج نام بیش از 700 شخص حقیقی و حقوقی یا هواپیما و کشتی از فهرست تحریم‌های آمریکا، صدور مجوزهای لازم برای رفع موانع قانونی فروش هواپیمای غیرنظامی و قطعات و خدمات آن به ایران، صادرات فرش و اقلام غذایی از ایران و رفع موانع فعالیت شرکت‌های تابعه شرکت‌های آمریکایی با ایران، از جمله اقدامات آمریکا در لغو تحریم‌ها اعلام شده‌است.»درباره اقدامات اتحادیه اروپایی هم نیز در این گزارش آمده‌است:«تحریم‌های اقتصادی و مالی که مطابق برجام رفع شده‌اند، آنهایی هستند که توسط اتحادیه اروپایی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و به‌موجب تصمیم شماره 413 و مقررات اجرایی شماره 267 وضع شده بودند و مجموعه قوانین مدون در اصلاح این دو سند به تصویب رسیده‌اند.»به‌موجب تصمیم‌های فوق، اتحادیه اروپایی علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مالی، بانکی و بیمه، نفت و پتروشیمی، کشتیرانی، کشتی‌سازی و حمل‌ونقل، رفع تحریم‌های حوزه طلا، فلزات گران‌بها، اسکناس و سکه، شامل فروش، ارائه، خرید، صادرات، جابه‌جایی و حمل‌ونقل طلا و فلزات گران‌بها من‌جمله الماس و خدمات مرتبط من‌جمله تأمین مالی و ارائه خدمات امنیتی مرتبط لغو شد. از دیگر اقدامات اتحادیه اروپایی درباره لغو تحریم‌ها می‌توان به خروج 447 شخص حقیقی و حقوقی ایرانی از لیست تحریم‌ها اشاره کرد. این اشخاص دیگر مشمول محدودیت‌های صدور روادید و توقیف دارایی‌ها نخواهند بود.در این گزارش درباره لغو تحریم‌ها در حوزه مالی، بانکی و بیمه نیز آمده‌است:«در اثر رفع تحریم‌های حوزه مالی، بانکی و بیمه پس از اجرای برجام، سیستم پیام‌رسانی مالی موسوم به سوئیفت که قطع آن به مدت چند سال باعث قطع ارتباط بانکی کشورمان با نظام مالی ـ پولی بین‌المللی شده بود، مجددا برقرار شد. استفاده از خدمات سوئیفت به دلیل ضرورت به‌روزرسانی نرم‌افزارها و تمهید سایر زمینه‌های فنی، در عمل چندهفته‌ای از روز اجرایی شدن برجام به طول انجامید، اما در حال حاضر کلیه بانک‌های کشور، به‌جز معدودی که تحت تحریم‌های غیرهسته‌ای هستند، امکان استفاده از این خدمت را دارند.»علاوه‌بر این، حساب‌های بانک مرکزی نزد بانک‌های خارجی فعال و وجوه مسدود شده، آزاد شدند. بازگشایی حساب برای بانک مرکزی در ایتالیا، اتریش و امارات متحده ازجمله این موارد به‌حساب می‌آید. روابط بانکی به‌تدریج روند بازگشت به وضعیت عادی را طی می‌کند. در دو ماه اخیر قریب به یک میلیارد یورو از عواید نفتی به‌حساب بانک مرکزی نزد بانک EIH واریز شده، حدود 300 میلیون یورو به بانک‌های مرکزی ایتالیا، دی ساندریو ایتالیا، کی بی سی بلژیک، پی ام سی اسپانیا و ملی هامبورگ انتقال یافته و بیش از 2000 گشایش اعتبار صورت گرفته است.در ادامه این گزارش درباره لغو تحریم‌ها در حوزه نفت و پتروشیمی نیز آمده‌است: «ظرف سه ماه گذشته با تلاش فوق‌العاده وزارت نفت فروش نفت خام به حدود دو میلیون بشکه رسیده است و انتظار می‌رود تا یک سال دیگر به سقف قبلی بازگردد.»
در بخش دیگری از گزارش وزارت خارجه آمده: «انعقاد قراردادهای مهم برای نوسازی ناوگان هوایی کشور از جمله قراردادهای خرید هواپیما با ایرباس و شروع مذاکره با بوئینگ، تفاهم‌نامه با شرکت ونسی فرانسه برای ساخت، بهرهبرداری و واگذاری فرودگاه‌های مشهد و اصفهان، تفاهم‌نامه با شرکت آدپ و بوئینگ فرانسه برای ساخت، بهرهبرداری و واگذاری مجموعه پایانه‌های فرودگاه امام خمینی (ره) و قرارداد خرید چند هواپیما با ایتالیا نیز متعاقب رفع موانع خرید هواپیمای مسافری طبق برجام مقدور شد.»در انتهای این گزارش تاکید شده است: «بزرگ‌ترین مشکل و چالشی که برجام با آن مواجه است یک فضای اعتمادبخش و اطمینان‌ساز در کشور برای طرف‌های خارجی است.»
